Het is vrijdagmiddag en over een uur begint je vakantie. Je ruimt de laatste papieren van je bureau op, klikt de ‘out-of-office’-reply aan en trekt de deur achter je dicht. Fluitend rij je naar huis. De vakantie begint. Helaas, de volgende ochtend is het raak. Een daverende verkoudheid. Al je spieren doen pijn, je neus is verstopt en je hoofd zit vol watten. Waarom word je altijd ziek als je op vakantie gaat?
Je bent niet de enige die dit overkomt. Bij navraag onder 1893 Nederlanders werd drie procent van hen regelmatig ziek tijdens de vakantie (link artikel). De onderzoekers noemden het ‘leisure sickness’. Waarom ontstaan deze klachten precies op het moment dat je stopt met werken? Drie theorieën over het ontstaan van ‘leisure sickness’.
Cold turkey afkickende stressjunkie
In de laatste dagen voor je vakantie zijn je stresslevels het hoogst. Nog snel even een rapport afmaken, de achterstallige mail wegwerken, de laatste meetings plannen. Tussen de middag laat je steunkousen aanmeten voor de wachtrij op Schiphol. ’s Avonds thuis pak je koffers in en stippel je tot diep in de nacht de route uit. Allemaal stressoren waardoor het stresshormoon cortisol in je lichaam stijgt. Cortisol verhoogt je hartslag en verscherpt je geheugen. Helaas remt het ook je immuunsysteem. Wanneer je na de eindsprint naar de gate hijgend op je vliegtuigstoel stort, laat je alle stress los. Eindelijk vakantie. Je cortisol levels dalen in minuten. Je immuunsysteem daarentegen herstelt in enkele dagen. Maakt de dip in je weerstand je vatbaarder voor infecties tijdens het begin je vakantie?
De petrischaal die vliegtuig heet
Het uitzicht vanaf je vliegtuigstoel confronteert je met een andere mogelijke verklaring voor ‘leisure sickness’. Kijk eens om je heen. Naast je zit een vrouw met een peuter op schoot. Uit zijn linker neusgat druipt een groene snottebel. De man aan de overkant van het gangpad niest in zijn handen en veegt ze af aan zijn korte broek. Uit de WC schuin achter je stapt een jongen met verdacht droge handen. De grootste bron van infectie: je mede-passagiers. In het vliegtuig zit je urenlang in tweedehands lucht met mensen die je anders niet tegengekomen was. Ze brengen een scala aan nieuwe verkoudheidsvarianten en griepvirus. Daarnaast maakt de lucht in het vliegtuig je neus en keel droger. De natuurlijke slijmbarrière vermindert en je bent vatbaarder voor verkoudheid. Had je nog geen milde smetvrees na de coronapandemie? Een vliegreis brengt daar verandering in. Trek de handenalcohol maar weer tevoorschijn.
Geef je innerlijke oermens de schuld
Ben je op vakantie eigenlijk vaker ziek dan thuis? Misschien merk je het meer. En onthoud je het beter. Ons geheugen slaat negatieve ervaringen beter op dan positieve ervaringen. In de media bijvoorbeeld; lees je eerst het slechte nieuws of het goede? Waarschijnlijk is de focus op het negatieve vanuit de oertijd blijven hangen. Toen was onheil een zaak van leven of dood, dus de oermannen en vrouwen onthielden negatieve ervaringen beter. Een kwestie van ezel en steen.
Wanneer was de laatste keer dat je op een grijze werkdag sniffend achter je computer zat? Je herinnert je beter die ene keer dat je snotterend op het hagelwitte strand van Zakynthos schildpadden spotte.
Het beste medicijn
Ingebeeld of niet, hoe voorkom je ‘leisure sickness’? Maak je meer dan twee keer zoveel goede herinneringen als slechte herinneringen, dan verdrukken de positieve ervaringen de negatieve. Een duidelijk doel voor je komende vakantie. Zoveel mogelijk goede herinneringen maken.