Altijd te laat? Ontdek waarom.

Terwijl ik met links mijn tanden poets, check ik mijn mobiel met rechts. Over dertig minuten begint de vergadering. Een blik op de routeplanner vertelt me dat de reistijd tweeëntwintig minuten is. Tijd genoeg dus. Snel mijn blog online zetten. Foto’s uitzoeken. Halverwege de trap beantwoord ik de app van een vriendin en stuur ik een laatste mail. Tas mee, schoenen aan en ik spring in de auto. Blik op de klok. Nog 16 minuten voor de vergadering begint. Wat?! Ik race weg, wetend dat ik weer te laat kom. 

Herken je jezelf in dit verhaal? Altijd te laat? Of herken je de andere kant? Keurig op tijd, gedoemd tot doelloos wachten op de laatkomer?
Ik weet het. Te laat zijn komt onprofessioneel over, staat ongeïnteresseerd en is respectloos. De wachtenden denken dat laatkomers het bewust doen. Het tegendeel is waar. De meeste laatkomers voelen zich schuldig als ze excuses roepend binnen komen rennen. De enkeling die bewust te laat komt? Kort gezegd, een egocentrisch kl… 
Ervan uitgaand dat jij dat niet bent. Waarom kom jij altijd te laat? Welk type laatkomer ben jij?

De ‘tidoptimist’ 

Chronische laatkomers zijn in de kern optimisten. ‘Tidoptimist’ zoals dat in Zweden heet. Een tidoptimist plant de dag overvol. Hij gelooft oprecht dat hij alles in zijn hectische planning voor elkaar krijgt. Een uur rapporten schrijven, direct aansluitend een meeting en daarna 20 minuten in de auto naar de volgende afspraak. Op papier past het precies. Helaas zit je na een uur schrijven net in de flow, maak je die ene alinea af en arriveert vier minuten te laat bij de meeting. Die loopt daardoor uit waardoor je te laat naar de volgende afspraak vertrekt, et cetera, et cetera.

De relativiteit-theoreticus

Tijd is relatief, bewees Einstein in 1915. Behalve afhankelijk van snelheid en zwaartekracht, is tijd ook beïnvloedbaar door je persoonlijkheid. Voor rustigere type B persoonlijkheden duurt een minuut langer dan voor de ongeduldige type A persoonlijkheden. De Amerikaanse psycholoog Jeff Conte vroeg verpleegkundigen één minuut in te schatten zonder klok. De type B persoonlijkheid zei na gemiddeld 77 seconden dat er een minuut verstreken was. Type A persoonlijkheden na 58 seconden. Als relaxte type B-er heb je gevoelsmatig meer tijd dan in werkelijkheid het geval is. Jouw extra zeventien seconden per minuut telt over een dag op tot zes uur en 50 minuten. Geen wonder dat je te laat bent

De deadline-djunkie

‘Zonder deadline komt er gewoon niets uit mijn handen.’ Komt deze zin je bekend voor? De deadline-junkie snakt naar een adrenalineshot. Door bijna onmogelijke doelen voor zichzelf te stellen, maar vooral door haar taken uit te stellen naar het laatste moment. De deadline-junkie is eigenlijk een uitsteller (TED-talk van Tim Urban). Dat twintig pagina’s tellende verslag dat uiterlijk morgen klaar moet zijn? Daar begin je vanavond aan. De stress levert een flinke dosis adrenaline op. Adrenaline verhoogt de dopamine productie en daar word je gelukkig van. Als je de onmogelijke deadline haalt, is de rush compleet. Dan kun je er weer een tijdje tegenaan. Tot de volgende deadline dan.

De mañana-mañana

Behalve dat tijd relatief is, is ‘op tijd zijn’ ook relatief. Wat vind jij op tijd voor een afspraak? Dat is cultureel bepaald. Antropoloog Edward Hall noemt het polychrome tijd (P-tijd) en monochrome tijd (M-tijd). P-tijd is flexibel en losser. In Zuid-Europese landen als Spanje en Portugal begint een feest pas als iedereen aanwezig is. Spreek je met een Italiaan om acht uur af, dan betekent dat voor hem vanaf acht uur. Spreek je hetzelfde af met een Duitser dan staat hij om acht uur stipt op de stoep; M-tijd. De Duitse pünktlichkeit is een voorbeeld van de rigide M-tijd. Angela Merkel annuleerde in 2014 een vergadering met Vladimir Poetin over een staakt-het-vuren op De Krim. Waarom? Hij was te laat.